De historische Lunterse Wildwal beschadigd bij werkzaamheden ‘De Werelt’.
Tijdens de recente werkzaamheden op het terrein van ‘De Werelt’ werd het gehele gebied rond het Zevenheuvelenpad afgezet met een wildraster. Hierdoor is een groot deel van de historische Wildwal vertrapt en beschadigd. De Wildwal van Lunteren is onderdeel van de historische Wildwal van de Zuidwest Veluwe, die oorspronkelijk van Wageningen naar Lunteren verliep.
Lunterse Wildwal vermeld op Wikipedia
Op Wikipedia lezen we: Een wildwal, ook wel wildgraaf of wildvrede, is een opgeworpen aarden wal die gebruikt werd om wild van de eng (ook “es” genoemd) te weren. De wildwal werd beplant met moeilijk doordringbare doornige struiken en vaak ook met eikenhakhout.
Tegenwoordig zijn wildwallen niet meer in gebruik als bescherming tegen wild en worden ze niet meer aangelegd. Restanten van vroegere wildwallen zijn echter nog wel te zien. Een bekend voorbeeld in Gelderland is de wildwal van Wageningen naar Lunteren, die van de Wageningse Berg tot de Meulunterse Eng liep: ten oosten van Wageningen, Bennekom, Ede en Lunteren. Delen van deze wildwal op het landgoed Hoekelum zijn hersteld.
De Wildwal van Zuidwest-Veluwe
Onder deze titel verscheen in november 2013 in het vakblad ‘Natuur, Bos Landschap’ staat een interessante artikel over het historische belang van de Wildwal in Lunteren: “Deze 21 kilometer lange Wildwal, de langste op de Veluwe, veranderde van een steunpilaar voor de boeren in een onzichtbaar restant”, zo begint het artikel. Vanuit de buurt Ede-Veldhuizen en gemeente Ede is er een initiatief gestart om verder verval van deze Wildwal tegen te gaan, door hier mogelijk een monumentale status aan te verbinden. Dit heeft geresulteerd in een onderzoek van een paar maanden waarbij verschillende nieuwe verbanden zijn achterhaald. Beetje bij beetje wordt de geschiedenis van de wildwal ontrafeld en lijkt het erop dat het wild misschien niet eens de grootste bedreiging was….
Het artikel geeft een goed inzicht in wat de historische waarde van de Wildwal heden ten dage nog betekent. Een PDF van het artikel kunt u hier downloaden.
In het artikel staat deze historische kaart waarop de loop van de oude Wildwal staat afgebeeld.
Op deze topografische militaire historische kaart uit 1850 is goed te zien hoe de Wildwal vanuit Meulunteren tot aan het noorden van Doesburg liep.
Wildwal (uit de middeleeuwen)
Op de website van het Middelpunt van Nederland staat eveneens een interessant artikel over de Wildwal van Lunteren, waarin het cultuurhistorische belang van het behoud van de Wildwal wordt benadrukt. Wildwal (Middeleeuwen)
Al in de 16e en de 17e eeuw was er sprake van kilometerslange, aaneengesloten wildwallen op de Veluwe. Ofschoon die voor verschillende doeleinden werden aangelegd was het weren van wild van akkers en uit de dorpen, de belangrijkste reden voor het opwerpen van die wallen. Herten, reeën en wilde zwijnen zorgden voor enorm veel overlast en schade. De wallen dienden vaak ook als grenswal omdat ze op eigendomsgrenzen werden aangelegd. Lees verder op de website van Goudsberg het Middelpunt van Nederland
Jac. Gazenbeek Stichting zet zich al jaren in voor het behoud van de Wildwal.
In navolging van Gazenbeek zelf brengt de Jac.Gazenbeekstichting de Wildwal al jaren, via wandelingen en op andere manieren, onder de aandacht bij het publiek.
Op de website van de Veluwenaar lezen we: ‘Boswachter Gert Ribbers wist van deze activiteiten en klopte in 1998, naar aanleiding van een onderzoek naar de wildwal, geschreven door Scholten, bij ons aan. Al snel ontstond het idee om, samen met de stichting Oud Lunterse Dag, bij een klein gedeelte van het Lunterse traject van de wal, zichtbaar te maken hoe de wildkering er uit gezien zou kunnen hebben’.
Na voorstudie van kaartmateriaal en literatuuronderzoek is in 1999 bij de Westhofflaan een deel van de wal gereconstrueerd. Met hek, zonder hek, met bomen, met stuiken enzovoort, want het is niet bekend hoe de wal er precies uit heeft gezien.
In hun speeches bij de opening van deze reconstructie hielden zowel de voorzitter van de Jac.Gazenbeekstichting, Louis Fraanje, als ook voorzitter van de stichting Oud Lunterse Dag, Gerrit van Dijk, alsmede wethouder Dekker en boswachter Gert Ribbers een pleidooi voor het behoud van dit cultuurhistorisch erfgoed. Ook spraken ze de wens uit onderzoek naar de Wildwal te verrichten, te stimuleren en door middel van wandelingen en op andere manieren deskundig onderzoek uit te lokken.
Een wat uitgebreider verslag over de Wildwal restauratie uit 2014 is nog te lezen in onderstaand artikel op de website van “de Veluwenaar” Van de hand van Louis Fraanje, die zich bijzonder heeft ingezet voor het behoud en restauratie van de Wildwal.
Lees hier het artikel op de website van de Veluwenaar: Een nieuwe kijk op een oude Wildwal
Rapport: Wildwal Lunteren-Wageningen: voorstel voor verbeteren herkenbaarheid en toekomstig beheer.
Zeven jaar geleden speelde men in Ede met de gedachte om de Wildwal de status van rijksmonument te verlenen. Op uitnodiging van de gemeente Ede heeft de Stichting Probos in 2014 een studie gepubliceerd, waarin gepleit wordt voor het verbeteren van de herkenbaarheid en worden aanwijzingen gegeven voor het toekomstig beheer van de historische Wildwal in Lunteren. Deze studie werd gedaan door Martijn Boosten. Het gehele rapport van Probos kunt u hier downloaden.
Wat de redenen zijn geweest om de Wildwal toen niet de status te geven van rijksmonument is ons niet bekend.
De Wildwal achter congrescentrum ‘De Werelt’
De donkerblauwe lijn geeft het originele verloop van de Wildwal aan, zoals die volgens de onderzoekers van het rapport van de Stichting Probos vroeger liep. Goed is te zien hoe de Wildwal om het terrein van De Werelt heen loopt.
Betekent dit het definitieve einde van de Lunterse Wildwal?
Of de Wildwal weer in ere hersteld zal kunnen worden, nu deze zo is aangetast, blijft de vraag.
Het zou jammer zijn als dit historisch monument geleidelijk aan steeds verder uit ons landschap en ons geheugen zal verdwijnen.
Wat is de opstelling van de gemeente Ede hierin?
Allemaal vragen die een antwoord verdienen. We zullen deze vragen neerleggen bij de omgevingsdienst van de gemeente Ede.
L.S.,
Hierbij enige informatie, die mogelijk van nut kan zijn, die in overleg met de gemeente Ede gebruikt kan worden.
Zie b.v. de website gemeente Apeldoorn voor ideeen: https://pilot-digitaleplannen.apeldoorn.nl/plannen/NL.IMRO.0200.bp1073-/NL.IMRO.0200.bp1073-ont1/t_NL.IMRO.0200.bp1073-ont1_7.3.html.
Bestemmingsplannen en kadastrale gegevens kunnen bij de gemeente worden opgevraagd. Nauwkeuring nagaan wat de perceelsgrenzen van ieder kadastraal gebied om te kijken of een hek onterecht is geplaatst en of de wildwal op eigen terrein staat.
Ga bij Geldersch Landschap & Kasteelen na wat in haar ogen de wettelijke eisen zijn voor Natura 2000 gebieden mede gelet op wildwallen. Die organisatie heeft veel kennis en contacten, die je op een goed spoor kan zetten. Probeer de Directeur-Bestuurder of de regiomanager West Veluwe. Bedenk dat het gaat over wat wettelijk mag en niet mag. Misschien is er wel jurisprudentie over. Mag je een historisch gebied als een wildwal zonder een vergunning slopen? Natura 2000 gebieden zijn onderhevig aan vele verschillende vergunningen. Zonder een vergunning mag je nauwelijks iets veranderen.
Ook de gemeente Ede heeft (theoretisch) veel kennis in huis. Ga na – als dat mogelijk is – of er verbanden zijn tussen de gemeente of hogere leidinggevenden, politici e.d. met de eigenaar van De Werelt. Soms wordt iets toegezegd zonder een wettelijke grondslag/vergunning. Laat de gemeente zien aan LBB waar wat staat in de wettelijke regelingen. Laat je niet afschepen.
Heeft de SME (Stichting Milieuwerkgroepen Ede) iets hierover gezegd, hen om advies gevraagd (Ede wil met hen op goede voet leven). Als je gelijk krijgt, kan deze organisatie je goed helpen met adviezen en mogelijk met ondersteuning.
Ben sinds kort lid van LBB als nieuwe bewoner.