Het Spaanse Kerkhof blijft een mysterie!
Bij regelmaat ontvangen wij de vraag: wat is toch de geschiedenis van het Spaanse Kerkhof en waar is het gelegen? Op de ledenvergadering van de Vrienden van het Luntersche Buurtbosch in 2022 had de voorzitter, Bob van Heukelom, alle gebieden in het Buurtbos en de aangrenzende bossen in kaart gebracht met de bijbehorende namen; ook het Spaanse Kerkhof werd genoemd. Het Spaanse Kerkhof is een stukje bos in het Fislerwoud, gelegen aan de Molenweg, dat zich uitstrekt tot aan de weide, grenzend aan de Engweg. Na veel navraag bij Lunteranen en het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden kwamen we niet veel verder, totdat we bij Henk van den Brink aanklopten. Henk is veel in het gemeentearchief in Ede te vinden en hij is voor ons op onderzoek gegaan in oude kranten.
In de Edesche Courant van Zaterdag 22 Juni 1940 is het volgende te lezen:
Het is niet onmogelijk, zelfs zeer waarschijnlijk, dat hier, in onze streek, reeds in de dagen van Abraham menschen woonden. En wel het z.g. volk der koepelgrafbouwers, dat pl.m. 1800 jaar voor Christus ons land binnenkwam. Er werden onder leiding van prof. dr. F.C. Bursch van de Rijksuniversiteit voor Oudheden in Leiden opgravingen verricht, met als doel de geschiedenis van ons dorp in verre voortijden na te gaan. Er werden zeer opmerkelijke vondsten gedaan. Bij de eerste opgraving, aan de Goorsteeg, vond men in een grafheuvel vroeg-Bataafse urntjes. Door deze vondst kreeg men het vermoeden, dat de Bataven hier ook gewoond hebben. Jammer, dat deze grafheuvel reeds door onbevoegden ontgraven bleek. Vervolgens werden de opgravingen voortgezet bij het geheimzinnige Spaanse Kerkhof, ook wel het Spaanse Zand of Spaanse Kamp genoemd, dat door zijn naam al zoveel vragen oproept, bleek de resten van een laat-Karolingisch dorp te bevatten, uit de tijd van Karel de Grote, omstreeks 800.
Edesche Courant, Zaterdag 6 Juli 1940
De opgravingen bij het Spaanse Kerkhof, gelegen langs de Molenweg, worden weer hervat. Reeds de naam wijst er enigszins op, dat zich hier grafheuvels bevonden. Er zijn hier scherven van oud vaatwerk en beenderen gevonden, waarmee de veronderstelling van een Karolingische woonplaats bewaarheid werd. Ook werden er door militairen voorwerpen van historische waarde opgedolven. Edesche Courant, Woensdag 6 Augustus 1941
Oorspronkelijk was het de bedoeling verder te gaan met de opgravingen bij het Spaanse Kerkhof, maar boswachter Boon had scherven aan de Vijfsprongweg gevonden toen het heideveldje daar werd omgespit. Deze plek kreeg toen de volle aandacht en bij het Spaanse Kerkhof werd de proefsleuf dichtgegooid en heeft men niet verder gezocht.
In 2011 schreef dr. P. Hoekstra in zijn boek ‘Lunteren, een historische studie’, dat het Spaanse Kerkhof aan de 80 jarige oorlog herinnert. Helaas wordt er geen verdere uitleg gegeven.
Wel zijn er nog vermeldingen in de krant, dat de jeugd er een sport van had gemaakt om als archeologen in de dop met scheppen bij het Spaanse Kerkhof te graven naar schatten uit het verleden.
Het mysterie van het Spaanse Kerkhof is ten dele opgelost, maar wie weet is er iemand in ons dorp die meer weet van dit bijzondere stukje bos.
